Τα φυτά του Παραδείσου

14 φυτά του μεσογειακού τοπίου συσχετίζονται στο ανώνυμο κείμενο τυ 13ου αιώνα (ένα σπάνιο βυζαντινό χειρόγραφο που βρίσκεται στην Οξφόρδη) με αντίστοιχο αριθμό πνευματικών αρετών. Καθένα από αυτά στηρίζει μια αρετή με στόχο όλες μαζί να δράσουν ανυψωτικά και επουλωτικά για την ψυχή του ανθρώπου.
- Αμπελος, πνευματική ευφροσύνη
- Βάτος, υπακοή
- Ελαία, ελεημοσύνη
- Κέδρος, Κυπάρισσος και Πεύκη, εγκράτεια
- Κίτριον, αγνότητα και σωφροσύνη
- Κρίνον, ακτημοσύνη
- Περσία (ροδακινιά), μετριοφροσύνη
- Ρόα (ροδιά), ανδρεία
- Σμίλαξ (σμιλάγγι), γνώση
- Στύραξ (υγράμβαρη), ευχή, προσευχή
- Συκή, πραότητα
- Φοίνιξ (το είδος της χουρμαδιάς), δικαιοσύνη
Πρόκειται για τον κήπο των αρετών, τον κήπο του Παραδείσου, τον κήπο της Εδέμ. Αυτός ο κήπος δεν είναι σαν τους άλλους. Κάθε φυτό έχει την ακριβή του θέση μέσα του. Οπως και κάθε αρετή στην ψυχή του ανθρώπου. Τρία είναι τα προπύλαια δέντρα στον κήπο των αρετών: ο κέδρος, το κυπαρίσσι και το πεύκο. Ολα είναι βραδυαυξή και αειθαλή. Και όλα εισηγούνται την ασκητική ζωή και την εγκράτεια: “Οπως τα φυτά ούτε καρποφορούν ούτε ανθίζουν όλα την ίδια εποχή αλλά και στο καθένα δεν ωριμάζουν οι καρποί ταυτόχρονα, ούτε οι πρώτοι καρποί περιμένουν τους τελευταίους, έτσι κι εδώ. Υπάρχει σωστός καιρός για καθετί, όπως είπε ο Σολομώντας “
Το χειρόγραφο αποτελείται από 34 φύλλα με 1.100 στίχους σε ελληνική μικρογράμματη γραφή και στην πραγματικότητα είναι έργο δύο συντακτών, αφού στο προοίμιο ο δεύτερος αναφέρεται στον πρώτο προσθέτοντας πέντε φυτά στα ήδη υπάρχοντα εννέα. Προϊόν «κλοπής» όμως από το μεγάλο ταξίδι στην Ανατολή που έκανε ο άγγλος περιηγητής και ορυκτολόγος Edward Daniew Clarke (1768-1822) ήταν το χειρόγραφο. Η ακριβής προέλευσή του, άγνωστη, αφού είχε επισκεφθεί όλες τις μεγάλες μονές, αποσπώντας συνολικά 94 τόμους, από τους οποίους οι 38 ήταν στα ελληνικά. Με καθαρή τη συνείδηση μάλιστα, καθώς το αιτιολογικό του ήταν ότι έσωσε τα χειρόγραφα από τα ποντίκια και τα σκουλήκια των μοναστηριακών βιβλιοθηκών αλλά και από την άγνοια των μοναχών, τα πούλησε αντί 1.000 λιρών στη Βοδληιανή Βιβλιοθήκη.

* Η λέξη «παράδεισος», προερχόμενη από την αρχαία περσική pairi-daeza, που σήμαινε «άλσος» ή «κήπος ευχαρίστησης» (σύνθετη από τις λέξεις «pairi» και «daeza», δηλαδή «κήπος» και «τείχος») υποδηλώνει έναν υπαίθριο, τειχισμένο χώρο.
 Η Μονή Καισαριανής και ο γύρω χώρος σε σχεδίασμα του 1745 από τον ρώσο μοναχό-περιηγητή Βασίλειο Βάρσκι

Πηγή: Το ΒΗΜΑ
Δείτε:
Μονή Καισαριανής (χειμώνας)
Καλοπούλα (κοντά στη Μονή Καισαριανής)